Tekst en foto's (onder) Marianne van Ginhoven
Deze keer heb ik het in mijn blog over het kooksysteem. Om te bepalen welk type brander het meest past bij jouw manier van koken, zal ik eerst beschrijven wat voor branders er tegenwoordig voorhanden zijn.
Allereerst de aloude benzinebrander, naar mijn mening voor een (ultra)lighter een te zware optie. Waarschijnlijk echt nodig als je in de winter gaat kamperen en sneeuw moet smelten voor water. Bovendien kun je hem slecht meenemen in het vliegtuig; dat kan alleen lukken als hij eerst heel goed is schoongemaakt, niet meer naar benzine stinkt en eventueel is gedemonteerd.
Dan wil ik het hebben over de gasbranders. Ze zijn zeer makkelijk in het gebruik, maar een nadeel vind ik dat ik nooit weet hoeveel gas ik nog heb en het juiste blikje kopen (meestal een schroefdraad voor de moderne lichtgewicht branders) kan ook een probleem zijn. Als laatste waarom deze mij tegenstaan, is de afvalberg van lege blikjes.
Als derde de spiritusbrander. Deze brandertjes zijn vaak zeer licht en - wat ik prettig vind - heel stil. Spiritus is bijna overal verkrijgbaar en de brandertjes zijn makkelijk en zeer goedkoop zelf te maken. Het internet staat vol met voorbeelden en zelfs op deze site staat een artikel hoe je er zelf een kan maken. Ik heb er ook een aantal gemaakt en deze bevallen mij uitstekend.
Als vierde de houtbrander. Het grote voordeel van houtbranders is, dat je heel vaak NIET je brandstof hoeft te dragen. Dit hangt natuurlijk wel af van de plek waar je gaat lopen; op het boomloze Antarctica lijkt het me geen handige brander.
Er zijn prachtige houtbranders op de markt. Een van de beste is de Canadese Bushbuddy UL. Niet goedkoop maar er zijn al goedkopere nagemaakt. Verder heb je een aantal opvouwbare, zoals de Honeystove van Backpackinglight.co.uk die er nu zelfs in een titanium versie is; de helft van het gewicht en bijna dubbel de prijs. Zoek op internet en je zult diverse zelfbouw en kant-en-klare houtbranders vinden.
Als je een houtbrander meeneemt, zorg er dan wel voor dat je vuur kan maken onder ALLE omstandigheden, anders zit je ’s avonds met een koude maaltijd of zelfs helemaal zonder. Ook nemen hikers met een houtbrander vaak een back-upset mee, meestal een spiritus- of Esbitbrandertje.
Als laatste type noem ik de Esbitbrander. Zeker voor weekenden kan deze de lichtste optie zijn. Er zijn diverse Esbitbranders te koop, ook in een titanium versie, maar je kunt ze ook zelf maken. Zie ook de website van Brian Green. Een klein nadeel van Esbitbranders kan zijn dat ze een residu afgeven aan de onderkant van je pan en soms stinken ze een beetje.
Windscherm
Bij alle branders is het verstandig om een windscherm te gebruiken, vooral bij de spiritus- en Esbitbranders, omdat je anders te veel warmte verliest door de wind. Hieronder foto’s van een aantal voorbeelden van branders.
V.l.n.r.: benzinebrander, Honeystove houtbrander, Ikea vuurkorfje, gasbrander
De benzinebrander, een Whisperlite, weegt 334 gram plus ¾ volle benzinefles = 527 gram. De houtbrander is een Honeystove, van staal, en weegt ongeveer 380 gram compleet. Deze kun je ook gebruiken als houder voor bijvoorbeeld een Trangia spiritusbrander (niet de lichtste brander, je kunt er ook een Esbitbrander in zetten). Daarnaast een Ikea bestekbakje dat gebruikt wordt als houtbrander. Dan de gasbrander. Ik heb een Superfly; hij weegt 133 gram, maar heeft als voordeel dat hij zowel uit de voeten kan met een Campinggaz schroefblikje als de schroefblikjes van MSR, Primus etc.
Er zijn tegenwoordig lichtere (titanium) gasbrandertjes, maar deze zijn alleen geschikt voor de blikjes van MSR, Primus etc.
V.l.n.r.: Trangia, White Box, Carbon Felt groot, Carbon Felt klein, Esbitbrander. Voor: Catstove en rechts gele potcozy
Spiritusbrander & Carbon Felt
De Trangia spiritusbrander is onverwoestbaar, maar erg zwaar: 120 gram, de White Box is 30 gram. Mijn zelfgemaakte spiritusbranders zijn gewoon een klein blikje met deksel en daarin Carbon Felt opgerold, waardoor de alcohol dan niet of veel minder kan gaan ‘koken’ en ikzelf het gevoel heb dat de brander hierdoor ook zuiniger is. Ze wegen respectievelijk 31 gram (inhoud ongeveer 35 ml) en 20 gram (inhoud 20 ml) en ze branden als een tierelier.
Zorg er wel voor dat het blikje een minimuminhoud heeft van 20 ml en niet veel meer dan 50 ml. Als er een techneut is onder de lezers die de Nederlandse naam van Carbon Felt weet en vooral waar dit in Nederland te koop is, houd ik mij zeer aanbevolen, want mijn materiaal heb ik in Amerika besteld.
Esbitbrander
Als laatste zien we mijn zelfgemaakte Esbitbrander; deze weegt ongeveer 2 gram en is gewoon gemaakt van een aluminium blikje. Het formaat van deze brander is voor de grotere Esbitblokjes van 10 gram, hiermee kun je één of twee kopjes water koken. De spiritusbranders en de Esbitbranders zijn iets minder geschikt om er uitgebreid mee te koken, maar voldoen uitstekend als je droogmaaltijden meeneemt en er alleen kokend water bij hoeft te doen.
Met de gas- en de benzinebranders en met de houtbranders kun je kiezen: alleen water koken of ‘echte, verse’ maaltijden bereiden. Je pannen worden van de benzine- en houtbranders wel roetzwart. Mijn complete brandersetje weegt 63 gram en bestaat uit: Carbon Felt spiritusbrander ongeveer 35 ml, pannenhouder, klein bekertje om spiritus af te meten, een soort sudderhoudertje om misschien een muffin te bakken (?) en een plastic doosje waar alles veilig in past.
Marianne's brandersetje met Carbon Felt spiritusbrander
Zelf heb ik gekozen voor mijn kleine spiritusbrandertje. Ik kook water, doe het bij mijn droogvoermaaltijd, zet mijn pannetje in een ‘potcozy’ (een soort hooikistachtige hoes om mijn pannetje) en laat het voedsel hydrateren in zo’n 10 tot 15 minuten. Zo gebruik ik weinig spiritus en hoef ik ook niet zoveel mee te nemen. Voor een weekend heb ik meestal genoeg aan 250 ml.
De keuze voor welk type brander je gaat, hangt ook af van de manier waarop je kookt. Veel vers voedsel bereiden vraagt een andere brander dan voornamelijk water koken. Maar wat je ook kiest, probeer de lichtste te vinden die je kunt betalen. In mijn vorige blog had ik aangekondigd het ook over (gedroogde) maaltijden te hebben, maar er is al zoveel te vertellen over de branders, dat dat verhaal uitstel behoeft tot de volgende keer.
Marianne van Ginhoven is lichtgewicht backpacker en lid van de vereniging Rugzaklopers.
Lees ook:
